Gıda İşletmelerine Karekod (QR) Zorunluluğu Geldi!
Tarım ve Orman bakanlığı gıda tedarik zincirinin şeffaflığını ve gıda güvenilirliğini sağlamak amacıyla market, kasap, manav gibi gıda işletmelerinde, restoran, kafe ve yemekhane gibi gıda satış yerlerinde karekod (QR kod) zorunluluğu getirdi.
Gıda ve Yemin Resmi Kontrolüne Dair Yönetmelik’in 08 Mayıs 2025 tarih ve 32894 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişikliği ile Gıda İşletmelerinde Karekod Uygulaması market, kasap manav vb. gıda satış yerleri ve restoran, kafe, yemekhane vb. gıda toplu tüketim yerlerinde zorunlu olmuştur.
Tüketiciler bakanlık tarafından işletmelere verilen karekodu (QR kodu) “Tarım Cebimde” uygulamasından okutarak işletmeye ait “Kayıt/Onay Numarası, Unvan, Adres ve İşletmede Yapılan En Son Denetim Tarihi” bilgilerine ulaşabilecek. Bu sayede tüketiciler alışveriş yaptığı işletme hakkında bilgi sahibi olacaklar. Bu uygulama özellikle sahte ürünlerin, sahte üreticilerin keşfinde büyük rol oynayacağı düşünülüyor. Aynı zamanda taklit ve tağşiş yapılan ürünlerin tespitini hızlandırması planlanıyor.
Gıda işletmeleri, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın internet adresinden, TC Kimlik Numarası (gerçek kişi işletmeleri için) veya Vergi Numarası (tüzel kişi işletmeleri için) ile işletme kayıt/onay numarasını girerek kendilerine özel karekod içeren belgeyi oluşturabilmektedir. Elde ettikleri bu belgeyi, işletmelerinin görünür bir bölgesinde, tüketicilerin rahat bir şekilde fark edip okutabileceği bir şekilde işletmelerinde bulundurulması isteniyor. İsteyen işletmelerin, ambalajlarda veya tepsi gibi tüketicilerin fark edebileceği bölgelerde de etiket olarak bulunabileceğini söylüyor.
Gıda üretim yerleri için gönüllülük esasına dayalı olan olan fakat gıda işletmeleri için zorunlu olan uygulamaya ilişkin detaylar Resmi Gazete’de yayınlandı. Yayınlandıktan 60 gün sonra yani 28 Temmuz 2025 tarihine kadar gıda işletmelerinin görünür bir şekilde işletmelerinde karekod bulundurmasını zorunlu kıldı.
Yorum
Karekod zorunluluğu, gıda ambalajına dijital bir öğe ekleyerek tüketicilere önemli bilgilere anında erişim imkanı sunmakta ve markalar ile tüketiciler arasında güven oluşturulmasına katkı sağlamaktadır. Bu şeffaflık ve izlenebilirlik artışı, taklit ve tağşişle mücadelede de dolaylı ancak önemli bir araç olabilir.
Fakat bu taklit ve tağşişin önüne geçme hususunda, zirai ilaçların denetimsiz bir şekilde izin verilen sınırların çok üzerinde kullanılması hem halk sağlığını olumsuz etkilemekte hem de ülkemizin geleceğini. Bu konuda yapılan birtakım çalışmalar mevcut olsa da birçok konuda eksik kalmaktadır. Sağlık gibi geri dönülemez konularda yapılan çalışmaların daha ciddi olmasını, denetimlerin sıkı sıkıya takip edilerek caydırıcı cezaların uygulanması bu konuda atılabilecek en önemli adımlardandır. Gel gelelim, her geçen gün Avrupa sınırlarından dönen sebzelerimizin akıbetinin ne olduğu, taklit ve tağşiş yapan firmaların aynı işlemlere devam edip etmediği, farklı markalar ve ürünlerle insanlarımızı zehirlemeye devam edip etmediğini hala şeffaf bir şekilde bilemiyoruz.
Kaynaklar
- Gıda İşletmelerinde Karekod Uygulaması Usul ve Esasları erişim tarihi Haziran 4, 2025, https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Goster/207277
- Gıda İşletmelerinde Karekod Uygulaması Usul ve Esasları yayımlandı – Duyurular.org, erişim tarihi Haziran 3, 2025, https://duyurular.org/duyuru/Detay.aspxOgeId=2309&Liste=Duyuru-15207
- Tarım ve Orman Bakanlığı Karekod Oluşturma Sayfası, https://guvenilirgida.tarimorman.gov.tr/isletme/QRKodOlustur