Gıda Güvenliği Alarmı: Belçika’daki Gıda Geri Çağırmaları Ne Anlatıyor?

Gıda, insan hayatının merkezindedir. Ancak bu hayati kaynak, günümüzde birçok endüstriyel riskin tehdidi altındadır. Belçika Gıda Güvenliği Kurumu’nun (AFSCA) yayımladığı son rapor, bu gerçeği gözler önüne seriyor. Rapora göre, ülkede 2024 yılında yapılan gıda geri çağırmaları %42’si kimyasal risklerden, %33’ü ise mikrobiyolojik risklerden kaynaklandı. Kalan oran ise alerjen hataları, ambalaj yanlışları ve izinsiz bileşen kullanımları gibi diğer nedenlerden oluşuyor. Bu resim, vaziyetin Belçika için değil tüm dünya için kritik bir önem taşıdığını gösteriyor.

Kimyasal Riskler: Görünmeyen Tehlike

Gıda geri çağırmaları %42 gibi ciddi bir kısmının sebebi kimyasal riskler. Bu kategori, özellikle aşırı pestisit kalıntıları ve katkı maddesi fazlalığı gibi sorunları kapsıyor. Modern tarımda sıkça kullanılan pestisitler, zararlıları uzak tutmak amacıyla uygulansa da, kontrolsüz ve denetimsiz kullanımları doğrudan insan sağlığını tehdit eder hâle geliyor. Belçika örneğinde tespit edilen kalıntıların çoğu, AB’nin belirlediği maksimum kalıntı limitlerini (MRL) aşmış durumda.

Bunun yanı sıra, gıdalara eklenen katkı maddeleri –özellikle renklendiriciler, tatlandırıcılar, koruyucular– belirli oranlar dâhilinde kullanım iznine sahiptir. Ancak üreticilerin ticari kazanç kaygısıyla bu oranları aşması, tüketiciyi kanser, hormonal bozukluklar ve nörolojik rahatsızlıklarla karşı karşıya bırakabiliyor.

Mikrobiyolojik Riskler: Sessiz Salgınlar

Gıdalarda tespit edilen Salmonella, Listeria, E.coli gibi zararlı mikrobiyolojik risklerin oranı da azımsanacak gibi değil: %33. Bu bakteriler özellikle süt ürünleri, et ve et ürünleri, taze sebze-meyveler gibi çabuk bozulan gıdalarda sıklıkla ortaya çıkıyor.

Söz konusu mikroorganizmalar sadece ishal, kusma gibi geçici rahatsızlıklara değil; özellikle bağışıklık sistemi zayıf bireylerde ölüme kadar gidebilecek sonuçlara yol açabiliyor. Listeria monocytogenes bakterisi, özellikle hamile kadınlarda düşük, erken doğum gibi tehlikeleri beraberinde getiriyor. Belçika’da geri çağırılan ürünler arasında vakumlu et ürünleri, yumuşak peynirler ve ithal yeşillikler dikkat çekiyor.

Endüstrileşme, Denetimsizlik, Gıda Terörü ve Gıda Geri Çağırmaları

Gıda güvenliği, esasında halk sağlığının da temelini oluşturur. Bile isteye yapılan hatalı kullanımlar asıl bozulanın ahlak olduğunu gösteriyor. Aşırı endüstrileşmiş üretim süreçleri, üreticiye daha fazla kar getirirken, tüketicinin sağlığını geri plana itiyor. Daha ucuz, daha uzun raf ömrüne sahip ürün üretme çabası, kaliteyi değil miktarı önceleyen bir anlayışı besliyor.

Denetim mekanizmalarının yetersiz kalması ya da ekonomik baskılarla esnetilmesi, bu süreci daha da tehlikeli kılıyor. Bu durumda yalnızca hatalı olarak oluşan risklerden değil, bilerek aşırı dozda zirai ulaç kullanımı, yasaklı ilaçların veya katkı maddelerinin kullanımı söz konusu burada. Bu düpedüz gıda terörü olarak nitelendirilebilir. Stratejik olarak belirli bölgelerdeki insanlara sağlık zararları verebilecek içeriklerin kullanımı, artık bilimsel raporlarla da belgelenmiş durumda.

Bu yazıları okudunuz mu?

Tüketici Ne Yapmalı?

Bu kadar yoğun tehdit ortamında, tüketici çaresiz değil. Aslında en büyük gücümüz halkın denetimi, bilinçli tüketici olmaktır. Etiket okumak, ürünün menşeini sorgulamak, sertifikalı ve organik üretim belgelerini araştırmak temel savunma araçlarıdır. Bununla birlikte, yerel ve küçük üreticilere yönelmek, güvenli gıda zincirini desteklemek adına önemli bir adımdır.

Ayrıca gıda güvenliğiyle ilgili kamu kurumlarının açıklamalarını takip etmek, geri çağırmaları listelerine ulaşmak ve riskli ürünlerden uzak durmak da günlük alışveriş pratiklerinin bir parçası hâline gelmelidir.

Sonuç

Belçika’da yaşanan bu durum, bir Avrupa ülkesinin yüksek denetim mekanizmalarına rağmen nasıl ciddi sorunlarla karşılaşabileceğini gösteriyor. Gıda üretimi küresel bir ağ hâlini almışken, sadece kendi ülkenizdeki değil, ithal ettiğiniz her ürünün üretim süreci de sağlığınızı etkiler. Bu nedenle sadece yerel değil, küresel bir farkındalık gereklidir.

Sonuç olarak: Gıda güvenliği, sadece üreticilerin değil, devletlerin, STK’ların ve her bir bireyin sorumluluğudur. Belçika’da yapılan bu geri çağırmalar tüm dünya için tehlikenin işaretçisi. Yediğimiz her şeyi sadece lezzet bakımından değil içerik bakımından da kontrol etmek zorundayız.